Углядаючыся ў дняпроўскія абшары з Лоевай гары, мімаволі кожнага з нас спасцігаюць пытанні: «Што хаваецца за гэтай цішынёй ракі? Што знесла хуткая плынь магутнага Дняпра? А што захавалася для нас, нашчадкаў?»
Сапраўды, гістарычная спадчына Лоеўшчыны надзвычай багатая і шматгранная. Геаграфічнае размяшчэнне нашага гарадскога пасёлка вельмі паўплывала на ход гісторыі, культурнае і эканамічнае развіццё Лоева ад першабытнага паселішча да сучаснасці гарадка.
Розныя этапы станаўлення Лоева, як часткі гісторыі краіны і суседніх дзяржаў, несумненна, выклікаюць цікавасць у даследчыкаў. Яны маюць адлюстраванне ў навуковай і папулярнай літаратуры і інфармацыйных матэрыялах у сетцы Інтэрнэт.
А як мы можам тут і зараз захаваць? І гэта не абавязкова разумець у сэнсе будаўніцтва помнікаў, знакаў і гэтак далей. У час інфармацыйных тэхналогій і вялікіх віртуальных магчымасцей важна, што мы можам, нават на адлегласці, ведаць і ўдзельнічаць у фіксацыі і захаванні багацця ведаў аб гістарычных падзеях і датах. З 2019 года на гэта арыентаваны намаганні супрацоўнікаў Музея бітвы за Днепр, нягледзячы на тое, што музей створаны для захавання і інтэрпрэтацыі памяці пра ваенныя падзеі дваццатага стагоддзя — Вялікую Айчынную вайну. Намаганнямі супрацоўнікаў праводзіцца даследчая работа па захаванню памяці і аб іншых гістарычных эпізодах і падзеях у нашай гісторыі. Так, у 2020 годзе да 515-годдзя Лоева на сайце музея мы стварылі тэматычны раздзел, у якім апублікаваны навуковыя артыкулы сучасных даследчыкаў Лоеўшчыны. Таксама супрацоўнікі стварылі інтэрактыўную карту, на якой нанесены аб’екты культуры і гісторыі. І калі ўважліва ў яе ўгледзецца — можна даведацца, якія назвы насілі нашы вуліцы некалькі дзесяцігоддзяў назад, дзе прыкладна знаходзіліся сінагогі і іншыя аб’екты, якія з часам былі страчаныя. У тым ліку на карце можна знайсці помнікі і ўспаміны аб Лоеўшыне сямнаццатага стагоддзя — мемарыяльны камень «Стан Януша Радзівіла» і мемарыяльны крыж «Лоеўская бітва».
Менавіта падзеям XVII стагоддзя на Лоеўшчыне прысвечаны артыкул кандыдата гістарычных навук Станіслава Аляксандравіча Чаропка, які ахвотна пагадзіўся прадставіць гэты матэрыял для публікацыі на старонках раённай газеты.
